Gramatyka angielska

Czasownik - wstęp

Czasowniki są grupą wyrazów, których używamy w celu opisania danej czynności. Można powiedzieć, że czasownik jest najważniejszą częścią mowy, co przejawia się chociażby tym, iż występuje on praktycznie w każdym, choćby najkrótszym zdaniu. Jeśli przyjrzeć się budowie czasownika, można wyróżnić czasowniki:

Proste: takie jak ‘drive’, ‘hate’, ‘need’, ‘work’, ‘like’, ‘sing’, ‘read’, ‘write’.


Pochodne: czyli takie, które tworzymy za pomocą prefiksów i sufiksów wstawianych przed lub za danym rzeczownikiem, przymiotnikiem czy też innym czasownikiem. Do czasowników pochodnych tworzonych za pomocą prefiksów zaliczamy:


‘unarm’ ‘unlock’ ‘unchain’


‘disable’ ‘disassemble’ ‘disinfect’


‘reassure’ ‘reelect’ ‘refresh’.


Natomiast za pomocą sufiksów powstały takie czasowniki pochodne jak:


‘broaden’ ‘whiten’ ‘frighten’


‘amplify’ ‘defy’ ‘exemplify’


‘capitalize ‘civilize’ ‘criticize’


Phrasal Verbs: czyli złożenia czsowników z tzw. partykułą przysłówkową. Partykułami przysłówkowymi są na przykład takie wyrazy jak: ‘up’, ‘on’, ‘off’, ‘down’, czy ‘in’. Ważny jest fakt, że znaczenie ‘phrasal verbs’ często odbiega od znaczenia oryginalnego czasownika, tak jak zostało to przedstawione na poniższych przykładach:


Czasownik:


‘burn’ – ‘palić,’ jako ‘phrasal verb’ może zmienić swoje znaczenie i tak:

‘burn out’ znaczy ‘wypalać się’ a ‘burn down’ już ‘spalić się’.


‘ask’ – ‘pytać’, jako ‘phrasal verb’ może znaczyć:

‘ask somebody in’ – ‘zaprosić kogoś do środka’

‘break’ – ‘łamać’, jako ‘phrasal verb’ może znaczyć:

‘break down’ – ‘załamać się’

‘break in’ – ‘włamać się’


Czasowników złożonych najczęściej używamy w mowie codziennej w stosunkach nieformalnych i tak zamist powiedzieć “to congregate” powiemy “to get together”, zamiast ‘to postpone’ powiemy “to put off”, a formalny „to exit” zastąpimy „to get out”.


Kolejnym typem czasowników są czasowniki posiłkowe, czyli tzw. ‘Auxiliary Verbs’. Czasownikami posiłkowymi są: ‘be’, ‘do’ oraz ‘have’. Zastosowane razem z czasownikiem głównym pozwalają przedstawić znaczenie zdania oraz zawierają informacje gramatyczne, które nie zawsze są zawarte w głównym czasowniku.

‘Auxiliary Verbs’ są czasownikami nieregularnymi oraz mogą występować jako czasownik główny. „Do” znaczy wtedy „robić”, „be” znaczy „być”, a „have” „mieć”. Odmiana tych czasowników została przedstawiona w poniżeszj tabeli:


Bezokolicznik

Czas Teraźniejszy

Czas Przeszły

Imiesłów Czasu Przeszłego

Forma ‘-ing’

be

am/is/are

was/were

been

being

do

do/does

did

done

doing

have

have/has

had

had

having


Mówiąc o czasownikach posiłkowych trzeba powiedzieć również o czasownikach modalnych, czyli tzw. ‘Modal Verbs’. Czasowniki modalne mogą pełnić tylko i wyłącznie rolę posiłkową. To właśnie odróżnia je od opisanych powyżej czasowników posiłkowych ‘be’, ‘do’ oraz ‘have’, które mogą pełnić również rolę czasownika głównego. Reasumując, można powiedzieć, że wszystkie czasowniki modalne są czasownikami posiłkowymi, ale nie wszystkie czasowniki posiłkowe są czasownikami modalnymi.

Kolejną istotną cechą czasowników modalnych jest to, że nie tworzą one formy bezokolicznika, imiesłowu ani formy ‘–ing’. Ponad to czasowniki modalne nie posiadają końcówki ‘-s-‘ w trzeciej osobie liczby pojedynczej czasu teraźniejszego. Istotny jest też sposób, w jaki tworzy się formę pytającą i przeczącą zdania z czasownikiem modalnym. Formę pytającą tworzymy poprzez przestawienie czasownika modalnego na początek zdania. Zdania przeczące tworzymy natomiast dodając do czasownika modalnego przeczenia ‘not’.

Lista czasowników modalnych wraz z przykładami ich zastosowania została przedstawiona poniżej:


Can - Móc:

‘Can’ jest jednym z najczęściej używanych czasowników modalnych w języku angielskim. Można za jego pomocą opisać zdolność, możliwość, prośbę czy też pozwolenie tak jak ma to miejsce w poniższych przykładach:


They can control their own budgets.

We can’t fix it.

Can I smoke here?

Can you help me?


Could - Potrafić:

Za pomocą czasownika modalnego ‘could’ można wyrazić możliwość na coś, umiejętności, które były w przeszłości oraz sugestie. Tak jak zostało to przedstawione na poniższych przykładach:


Could I borrow your dictionary?

Could you say it again more slowly?

We could try to fix it ourselves.

I think we could have another Gulf War.


May - Móc:

‘May’ znajduje zastosowanie w wypadku, kiedy chcemy wyrazić jakąś możliwość. Tak jak zostało to przedstawione na poniższych przykładach:


May I have another cup of coffee? – Czy mogę dostać kolejną filiżankę kawy?

China may become a major economic power. – Chiny mogą stać się główną siłą ekonomiczną.

May it be. – Może tak być.

His ideas may sound strange. – Jego pomysły mogą brzmieć dziwnie.


Might - Móc:

Czasownik modalny ‘might’ podobnie jak ‘may’, zostanie zastosowany w wypadku mówienia o możliwości, tak jak ma to miejsce w poniższych przykładach:


They might give us a 10% discount. – Mogą nam dać 10% zniżki.

She might be on the bus. – Ona może być w autobusie

I might actually win. – Mogę nawet wygrać.

You might have tried the cheese cake. – Może próbowałeś sernika?


Must - Musieć:

Czasownik modalny ‘must’ zastosowany zostanie w przypadku wyrażania pewności. Rzadziej będzie wykorzystany w przypadku wyrażania konieczności, czy silnego wskazania.


We must say good-bye now. – Musimy teraz powiedzieć żegnaj.

They mustn’t disrupt the work more than necessary. – Nie mogą przeszkadzać w pracy bardziej niż to niezbędne.

This must be the right address! – To musi być właściwy adres.

Students must pass an entrance examination to study at this school. – Uczniowie muszą zdać egzamin wstępny, aby uczyć się w tej szkole.


Ought to – Mieć powinność:

‘Ought to’ służy do formułowania rad bądź oczekiwań. Czasownik ten znajdzie zastosowanie również przy wyrażaniu założeń i oczekiwań. Przykłady zastosowania ‘ough to’ przedstawiono poniżej:


We ought to employ a professional writer. – Powinniśmy zatrudnić zawodowego pisarza.

Jim ought to get the promotion. – Jim powinien dostać awans.

This stock ought to increase in value. – Te akcje powinny zyskać na wartości.

Mark ought not drink so much. – Mark nie powinien tyle pić.


Shall – Być:

Czasownik modalny ‘shall’ używany jest do mówienia o przyszłości. Najczęściej stosowany jest z ‘I’ oraz ‘we’. Pojawia się również w sugestiach, np. „shall we do this?”. Czasownik ‘shall’ jest dużo popularniejszy w Wielkiej Brytanii niż w Ameryce. Przykłady znajdują się poniżej:


Shall I help you with your luggage? – Czy pomóc ci z bagażem?

Shall I do that or will you? – Ja mam to zrobić, czy Ty to zrobisz?

He shall become our next king. – On będzie naszym przyszłym królem.

I shall never forget where I came from. – Nigdy nie zapomnę tego skąd jestem.


Should – Mieć powinność:

‘Should’ najczęściej używany jest do wyrażania rekomendacji oraz rad. Może również znaleźć zastosowanie w przypadku powinności i oczekiwań, tak jak zostało to przedstawione na poniższych przykładach:


We should sort out this problem at once. – Powinniśmy rozwiązac ten problem natychmiast.

Profits should increase next year. – Zyski powinny wzrosnąć w przyszłym roku.

I really should be in the office by 7:00 AM. – Naprawdę powinienem być w biurze o 7:00.

By now, they should already be in Dubai. – W tej chwili, powinni być już w Dubaju.


Will - Być:

Czasownik modalny ‘will’ znajdzie zastosowanie w przypadku obietnic, czy czynności, które mają zostać podjęte w przyszłości. ‘Will’ będzie użyty również w wypadku przewidywania przyszłości, jak zostało to przedstawione na poniższych przykładach:


I can’t see any taxis so I will walk. – Nie widzę żadnych taksówek, więc będę szedł pieszo.

I will do that for you if you like. – Zrobię to dla ciebie jeśli chcesz.

I will get back home, on Monday. – Wrócę do domu w poniedziałek.

Profits will increase next year. – Zyski wzrosną w przyszłym roku.


Would - Być:

‘Would’ najczęściej znajdzie zastosowanie przy tworzeniu form ‘conditional’. Jest również formą przeszłą czasownika modalnego ‘will’. Używa się go również, aby wyrazić powtarzalność danej czynności w przeszłości, tak jak zostało to przedstawione w poniższych przykładach:


If he were an actor, he would be in adventure movies. – Jeśli byłby aktorem, to grałby w filmach przygodowych.

I knew that she would be very successful in her career. – Wiedziałem, że ona odniesie wiele sukcesów, w swej karierze.

Would three o`clock suit you? – Czy godzina trzecia ci pasuje?

Would you like to play golf this Friday? – Czy chciałbyś zagrać w golfa, w ten piątek?

Spis zagadnień

previous page start next page